Ya otrymav prokhannya napysaty peredmovu dlya perekladu «Animal Farm» na ukrayins'ku movu. Ya dobre svidomyj togho, shcho pyshu dlya chytachiv, pro yakykh nichogho ne znayu, ta j vony, mabut', nikoly ne maly naghody dovidatys' pro mene.

Vid mene, mabut', chekayut', shchob ya rozpoviv u tsij peredmovi, yak poyavyvsya mij «Kolghosp Tvaryn». Pered tsym meni dovedet'sya skazaty deshcho pro sebe ta pro podiyi, shcho kriz' nykh ya dijshov do moyikh politychnykh poghlyadiv.

Narodyvsya ya v Indiyi u 1903 rotsi. Mij bat'ko buv uryadovtsem anghlijs'kogho administratyvnogho aparatu v Indiyi, a moya rodyna, bula zvychajnoyu sobi rodynoyu z tykh, shcho stanovlyat' serednyu verstvu, sebto tu verstvu, shcho yiyi chlenamy e vijs'kovi, svyashchennyky, uryadovtsi, vchyteli, pravnyky, likari, toshcho. Osvitu oderzhav u Eton, v najkoshtovnishij ta najbil'sh snobistychnij z anghlijs'kykh public schooly. (Tse ne prylyudni «narodni shkoly», a yakraz shchos' protylezhne: zakryti doroghi seredni shkoly z internatamy, roztashovani daleko vid mist. Do nedavn'ogho chasu tudy pryjmaly majzhe vyklyuchno syniv baghatykh shlyakhets'kykh rodyn. Mriyeyu svizho rozbaghatilykh bankyriv 19 st. bulo propkhaty svoyikh synkiv u public school. U shkolakh tykh kladut' v velykij miri natysk na sport, shcho, movlyav, vyroblyaye panivnu, tverdu ta dzhentl'mens'ku postavu. Mizh tsymy shkolamy Eton — osoblyvo slavyt'sya. Velington butsimto, skazav, shcho peremogha pid Vaterloo vyborena na kriketovykh ghryshchakh Eton. Nedavno shche — velycheznyj vidsotok lyudej, shcho tak chy inakshe keruvaly Anghliyeyu, — buly vykhovantsi public schools. — pr. perekl.) Prote, ya popav tudy til'ky tomu, shcho buv stypendystom. Inakshe moyi bat'ky ne zmoghly b mene vchyty u shkoli ts'ogho typu.

Shvydko pislya zakinchennya shkoly (meni ne bulo shche todi povnykh dvadtsyaty rokiv) ya vyyikhav u Burmu i vstupyv u lavy Imperiyal'noyi Politsiyi v Indiyi. Tse bula ozbroyena politsiya chy pak zhandarmeriya, shchos' duzhe podibna na espans'ku Guardia Civil chy Guarde Mobile u Frantsiyi. Na tsij sluzhbi probuv ya p'yat' rokiv. Vona bula meni ne do vpodoby i spovnyla nenavysty do imperiyalizmu, khoch u toj chas natsionalistychni nastroyi v Burmi ne vidznachalys' osoblyvoyu syloyu, a vidnoshennya anghlijtsiv do burmantsiv ne bulo osoblyvo paghane. Povernuvshys' v 1927 r. do Anghliyi u vidpustku, ya vidmovyvsya vid starshyns'kogho chynu i vyrishyv staty pys'mennykom; na pochatku bez osoblyvykh uspikhiv. V 1928-1929 r. r. zhyv u Paryzhi j pysav povisti, yakykh nikhto ne khotiv drukuvaty (ya yikh potim usi ponyshchyv). U nastupni roky zhyv yak shchastylo, i neraz gholod zaghlyadav meni v vichi. Til'ky pochynayuchy z 1934 roku, zmigh utrymuvatys' z zarobitkiv za vlasni tvory. U perekhodovi roky ya, buvalo, tsilymy misyatsyamy zhyv mizh bidnotoyu, mizh pivzlochynnymy elementamy, shcho meshkayut' u najghirshykh chastynakh bidnykh kvartaliv abo snuyut'sya po doroghakh, zhebrayuchy chy kraduchy. Chasto cherez brak ghroshej meni dovodylos' perebuvaty mizh nymy; a vtim yikhnye zhyttya duzhe mene tsikavylo. Kil'ka rokiv ya posvyatyv (na tsej raz bil'sh systematychno) vyvchennyu umovyn pobutu j pratsi shakhtariv u pivnichnij Anghliyi. Bil'sh-mensh do 1930 roku ya ne vvazhav sebe za sotsiyalista. Po suti ya ne mav todi yasno okreslenykh politychnykh poghlyadiv. Ya stav sotsiyalistom bil'sh cherez vidrazu do znedolenogho, zanedbanogho zhyttya bidnishykh chastyn promyslovogho robitnytstva, nizh cherez teoretychne zakhoplennya plyanovym suspil'stvom.

U 1936 rotsi ya odruzhyvsya. Majzhe togho samogho tyzhnya pochalasya ghromadyans'ka vijna v Espaniyi. My oboye z druzhynoyu vyyavyly bazhannya poyikhaty do Espaniyi ta vzyaty uchat' u vijni po botsi espans'kogho uryadu. My zrobyly tse cherez pivroku, koly ya zakinchyv pratsyu nad knyzhkoyu, shcho yiyi yakraz todi pysav. V Espaniyi ya probuv bilya shosty misyatsiv na araghons'komu fronti, poky meni bilya Huesca fashystivs'kyj snajper ne prostrelyv shyyi.

U rann'omu periodi vijny chuzhyntsevi neleghko bulo rozibratysya u vnutrishnij borot'bi, shcho tochylasya mizh rizhnymy politychnymy partiyamy, prykhyl'nymy do uryadu. Cherez ryad vypadkovykh podij ya vstupyv, yak bil'shist' chuzhyntsiv v Espaniyi, ne do mizhnarodn'oyi bryghady, a do militsiyi P.O.U.M., do t. zv. espans'kykh trots'kistiv. Takym chynom v polovyni 1937 r., koly komunisty zdobuly kontrolyu (chy chastkovu kontrolyu) nad espans'kym uryadom i pochalosya peresliduvannya trotskistiv, my oboye z druzhynoyu opynylys' mizh peresliduvanymy. My spravdi maly shchastya, shcho nam vdalosya pokynuty Espaniyu zhyvymy ta shche j ne buvshy ni razu areshtovanymy; baghato z pomizh nashykh druziv rozstrilyano, inshi prosydily dovghyj chas po v'yaznytsyakh chy prosto poznykaly. Tsi peresliduvannya v Espaniyi jshly poruch z velykymy chystkamy v SSSR i buly lyshe yikh vidghomonom. Sut' obvynuvachen' — (a same: zmova z fashystamy) bula tut i tam odnakova; koly jshlosya pro Espaniyu, ya mav povni osnovy znaty, shcho tsi obvynuvachennya nepravdyvi. Uves' tsej dosvid buv dlya mene tsinnoyu naukoyu: vin pokazav meni yak leghko totalistychnij propaghandi keruvaty opiniyeyu osvichenykh verstv u demokratychnykh krayinakh.

My oboye z druzhynoyu buly svidkamy, yak nevynnykh lyudej kydaly u v'yaznytsi til'ky tomu, shcho yikh zapidozryuvaly v nepravovirnykh pochuvannyakh. A povernuvshs' v Anghliyu, my pobachyly, shcho porivnyuyuchy rozsudlyvi j dobre informovani observatory viryat' v usyaki nejmovirni opovidannya pro zmovy, zradu ta sabotazhi, pro yaki informuvala presa z moskovs'koyi sudovoyi zali.

Ya todi zbaghnuv, yasnishe yak do togho, — neghatyvnyj vplyv Sovits'kogho mitu na zakhidnij sotsiyalistychnyj rukh.

Ta tut varto spynytys' i okreslyty moye stanovyshche do sovyets'kogho rezhymu.

Ya nikoly ne buv u Rosiyi i znayu pro neyi til'ky te, shcho mozhna dovidatys' chytayuchy knyzhky ta chasopysy. Koly b navit' (uyavimo tse sobi) ya mav sylu, ya ne bazhav by sobi vtruchatysya u sovets'ki vnutrishni spravy; ya ne zasudzhuvav Stalina ta jogho prybichnykiv til'ky za te, shcho vony, movlyav, stosuvaly varvars'ki ta nedemokratychni metody. Vono zovsim mozhlyve, shcho v tamoshnikh obstavynakh vony ne moghly diyaty inakshe, navit', koly j u nykh buly dobri namiry.

Ta meni nezvychajno zalezhyt' na tomu, shchob lyudy na Zakhodi, Evropy pobachyly sovyets'kyj rezhym takym, yakym vin ye. Bil'sh-mensh vid 1930 r. ya ne bachu zhadnoyi oznaky, shcho SSSR dijsno postupaye v napryamku choghos', shcho mozhna b obosnovano nazvaty sotsializmom, zate ya pomichayu duzhe baghato oznak, shcho SSSR peretvoryvsya v ghiyerarkhichne suspil'stvo, de volodari mayut' ne bil'she prychyn vidrektysya vid vlady, yak yakanebud' insha panivna klyasa. Nazaghal robitnyky ta inteligenty u krayini takij yak Anghliya ne rozumiyut', shcho SSSR s'oghodni zovsim inshyj yak u 1917 rotsi chastkovo tomu, shcho ne khochut' ts'ogho zrozumity (sebto tomu, shcho khochut' viryty, shcho naspravdi sotsiyalistychna krayina des' taky isnuye), a chastkovo takozh tomu, shcho vidnosna svoboda i myrnist' yikhn'ogho zhyttya robyt' totalizm dlya nykh nezrozumilym.

Ne treba dumaty, shcho Anghliya — spravzhnya demokratiya. Tse kapitalistychna krayina z velykymy klasovymy pryvileyamy ta (navit' zaraz, pislya vijny, shcho pidvela vsikh pid odnu mirku) povazhnymy rizhnytsyamy zhodo baghatstva. Z drughogho boku, tse krayina, de lyudy vzhe zhyvut' sotni rokiv ukupi i ne znayut' ghromadyans'koyi vijny, de zakony vidnosno spravedlyvi, a vistkam i statystykam mozhna porivnyuyuchy jnyaty viry, i, nareshti, — de maty opozytsijni poghlyady ta vyslovlyuvaty yikh prylyudno ne zv'yazane z nebezpekoyu. U tsij atmosferi serednya lyudyna ne maye dijsnogho zrozuminnya shcho take kontstabory, masovi deportatsiyi, uv'yaznennya bez protsesu, tsenzura presy, toshcho. Koly vona chytaye pro podiyi v krayini takij, yak Sovyets'kyj Soyuz, vona perekladaye vse na movu anghlijs'kykh uyavlen' i ne vrakhovuye bezsoromnoyi zabrikhanosty totalistychnoyi propagandy. Azh do 1939 r., a mozhe shche piznishe, bil'shist' anghlijs'kogho narodu nespromozhna bula rozghadaty suti natsystivs'kogho rezhymu v Nimechchyni, a koly jdet'sya pro sovyets'kyj rezhym, — vony u velykij miri omaneni j dosi.

Tse zapodiyalo povazhnu shkodu sotsialistychnomu rukhovi v Anghliyi, a poseredni naslidky takoyi nastanovy dlya anghlijs'koyi zakordonnoyi polityky — zhakhlyvi. Na moyu dumku, nishcho tak ne pryvelo do perekruchennya davn'ogho, spertogho na odnakovomu vsyudy rozuminni, ponyattya sotsializmu, yak poghlyad, shcho Rosiya — sotsialistychna krayina i shcho kozhen vchynok volodariv Rosiyi zaslughovuye vybachennya, koly ne nasliduvannya.

Tymto za ostannikh 10 rokiv v mene vyrobylos' perekonannya, shcho koly khochemo vidrodyty sotsiyalistychnyj rukh, to znyshchennya sovyets'kogho mitu ye neobkhidnoyu peredumovoyu dlya ts'ogho.

Nezabarom pislya povernennya z Espaniyi pryjshlo meni na dumku vystupyty proty sovyets'kogho mitu, vzhyvayuchy kazkovoyi formy, dostupnoyi majzhe kozhnomu chytachevi, i shcho leghko mozhna b pereklasty na chuzhi movy. Taki mirkuvannya, trokhy neyasni, prykhodyly meni vzhe vid deyakogho chasu v gholovu, koly odnogho dnya (zhyv ya todi yakraz u malomu seli) ya pobachyv yak malyj, mozhe desyatylitnij, khlopets' ghnav po vuz'kij dorizhtsi velycheznu yizdzhalu konyaku ta luptsyuvav yiyi yak til'ky vona khotila. zvertaty u bik. Meni majnulo kriz' gholovu, shcho koly b til'ky otsi tvaryny usvidomyly sobi svoyu mits', my ne buly b v syli nad nymy panuvaty, ta shcho lyudyna vyzyskuye tvaryn majzhe tak samo, yak baghati klyasy vyzyskuyut' proletariyat.

Prodovzhuyuchy proghul'ku, ya vzyavsya perekladaty teoriyu Marksa na movu tvarynyachykh ponyat'. Z tvarynyachoyi tochky poghlyadu, mirkuvav ya, klyasova borot'ba mizh lyud'my — chysta omana: koly treba vyzyskuvaty tvaryn — usi lyudy v soyuzi mizh soboyu. Pravdyva borot'ba jde mizh tvarynamy j lyud'my. Zdobuvshy taku vykhidnu: tochku, ne vazhko bulo pobuduvaty kazku. Ya ne zapysuvav yiyi azh do 1943 roku, bo insha pratsya zavzhdy vidnimala v mene chas. Vkintsi a vklyuchyv u neyi deyaki podiyi, napryklad, konferentsiyu v Tegherani, shcho tym chasom vidbulasya. Prote, gholovni narysy opovidannya buly chitko nakresleni v moyij uyavi shche za shist' rokiv do yikh literaturnogho opratsyuvannya.

Ne khochu pysaty komentarya do opovidannya; koly vono samo po sobi nezrozumile, to ye tse literaturnyj neuspikh. A vtim ya khotiv, by pidkreslyty dvi tochky. Os' persha: okremi epizody, khoch i, nazaghal, virno perespivuyut' istoriyu revolyutsiyi, ne til'ky sproshcheni, a j poperemishuvani pid khronologhichnym oghlyadom. Tse bulo neobkhidno dlya symetrychnoyi pobudovy opovidannya. Na drughu tochku bil'shist' krytykiv ne zvernuly uvaghy, mozhe tomu, shcho j ya sam ne poklav na neyi vidpovidnogho natysku. Baghato chytachiv zakryly knyzhku pid vrazhennyam; shcho vona kinchayet'sya tsilkovytym pomyrennyam mizh svyn'my ta lyuds'kymy istotamy. Ta ne takyj buv mij namir — navpaky, ya narochyto zakinchyv opovidannya ghuchnoyu bucheyu. Pysav ya bezposeredn'o pislya tegherans'koyi konferentsiyi, shcho, yak usi dumaly, vstanovyla lipshi vidnosyny mizh SSSR ta Zakhodom. Ya osobysto ne viryv, shcho ti druzhni vidnosyny dovgho potryvayut'. I, yak okazalosya, ne duzhe pomylyavsya.

Ne znayu, chy treba meni shche shchos' kazaty. Koly shche khto bazhaye sobi podrobyts' pro mene, dobavlyu, shcho ya udovets' i mayu majzhe tr'okhlitn'ogho syna i shcho za fakhom ya pys'mennyk ta vid pochatku vijny zaroblyayu persh za vse zhurnalistykoyu.

Chasopys, shcho do n'ogho najpostijnishe dopysuyu — tse «Tribune», politychno-suspil'nyj tyzhnevyk, shcho reprezentuye, zaghal'no kozhuchy, live krylo Labour Party. Os' moyi knyzhky, shcho mozhut' zatsikavyty shyrshyj zaghal (tse na vypadok, koly b komus' z chytachiv tsiyeyi peredmovy dovelos' nadybaty prymirnyky tsykh knyzhok): «Dni v Burmi» (povist' pro Burmu); «Poklin Kataloniyi» (zvit z moyikh dosvidiv u espans'kij ghromadyans'kij vijni); «Krytychni sproby» (eseyi, perevazhno pro suchasnu populyarnu anghlijs'ku literaturu, nasvitlennya v nykh. bil'sh sotsiologhichne yak literaturne).